habarlar

OpenAI-iň ChatGPT (söhbet döredýän deslapky transformator), taryhda iň çalt ösýän internet programmasyna öwrülen emeli intellekt (AI) bilen işleýän chatbot.GPT ýaly uly dil modellerini öz içine alýan generator AI, adamlar tarapyndan döredilen we adam pikirine meňzeýän tekst döredýär.Tejribeler we kliniki lukmanlar eýýäm tehnologiýany ulanýarlar, lukmançylyk bilimi diwarda bolup bilmeýär.Lukmançylyk bilimi indi AI-iň täsiri bilen göreşmeli.

AI-iň lukmançylyga edýän täsiri, şol sanda AI-iň maglumatlary ýasamak we ony hakykat hökmünde görkezmek mümkinçiligi (“illýuziýa” diýlip atlandyrylýar), AI-iň hassalaryň şahsy durmuşyna täsiri we ikitaraplaýyn pikirleriň goşulmagy töwekgelçiligi barada köp kanuny aladalar bar. Çeşme maglumatlary.Onlyöne diňe şu derwaýys kynçylyklara ünsi jemlemek, AI-iň lukmançylyk bilimine ýetirip biljek has giň täsirlerini, esasanam tehnologiýanyň geljekki nesilleriň we lukmanlaryň pikirleniş gurluşlaryny we ideg usullaryny emele getirip biljek usullaryny gizleýär diýip alada edýäris.

Taryhyň dowamynda tehnologiýa lukmanlaryň pikirini ýokarlandyrdy.XIX asyrda stetoskopyň oýlanyp tapylmagy, belli bir derejede fiziki barlagyň gowulaşmagyna we kämillik derejesine ýetdi, soň diagnostika detektiwiniň öz-özüne düşünişi ýüze çykdy.Recentlyaňy-ýakynda maglumat tehnologiýasy kliniki pikirleniş modelini üýtgetdi, meselä gönükdirilen lukmançylyk ýazgylaryny oýlap tapyjy Lawrens Weediň aýdyşy ýaly: Lukmanlaryň maglumat gurluşy biziň pikir edişimize täsir edýär.Häzirki zaman saglygy goraýyş hasaplaşyk gurluşlary, hili gowulandyrmak ulgamlary we häzirki elektron lukmançylyk ýazgylary (we olar bilen baglanyşykly keseller) bu ýazgy çemeleşmesine uly täsir etdi.

ChatGPT 2022-nji ýylyň güýzünde işe başlady we şondan bäri birnäçe aýyň içinde onuň potensialy, iň bolmanda problema gönükdirilen lukmançylyk ýazgylary ýaly zyýanlydygyny görkezdi.ChatGPT ABŞ-nyň lukmançylyk ygtyýarnamasy synagyndan we kliniki pikirleniş synagyndan geçdi we lukmanlaryň anyklaýyş pikirleniş tertibine ýakyn.Educationokary bilim indi “kollejde okalýan eserler üçin ýoluň soňy” bilen göreşýär we ýakyn wagtda talyplaryň lukmançylyk mekdebine ýüz tutanlarynda beren şahsy beýannamalarynda-da şeýle boljakdygy şübhesiz.Esasy saglygy goraýyş kompaniýalary tehnologiýa kompaniýalary bilen ABŞ-nyň saglygy goraýyş ulgamynda AI-ni giň we çalt ýerleşdirmek, şol sanda elektron lukmançylyk ýazgylaryna we ses tanamak programma üpjünçiligine goşmak üçin işleýär.Lukmanlaryň käbir işini öz üstüne almak üçin döredilen söhbetdeşlikler bazara çykýar.

Elbetde, lukmançylyk biliminiň keşbi üýtgeýär we üýtgedi, şonuň üçin lukmançylyk bilimi möhüm bir saýlaw bilen ýüzbe-ýüz bolýar: Lukmançylyk mugallymlary AI-ni lukman okuwyna goşmak we lukmançylyk işinde bu üýtgeýän tehnologiýany ygtybarly we dogry ulanmak üçin lukman işçi güýjüni aňsatlyk bilen taýýarlaýarmy? ?Ora-da amaly netijeliligi we girdeji gözleýän daşarky güýçler ikisiniň birleşmegini kesgitlärmi?Kurs dizaýnerleriniň, lukmanlary taýýarlamak programmalarynyň we saglygy goraýyş ýolbaşçylarynyň, şeýle hem akkreditasiýa berýän guramalaryň AI hakda pikirlenip başlamalydygyna berk ynanýarys.

Lukmançylyk mekdepleri goşa kynçylyk bilen ýüzbe-ýüz bolýarlar: okuwçylara AI-ni kliniki işlerde nädip ulanmalydygyny öwretmeli, akademiýa AI-ni ulanýan lukmançylyk talyplary we fakultetleri bilen iş salyşmaly.Lukmançylyk okuwçylary, kesel hakda gurluşlar döretmek we okuw nokatlaryny çaklamak üçin söhbetdeşliklerden peýdalanyp, eýýäm AI-ni ulanýarlar.Mugallymlar AI-iň sapaklary we baha berişleri düzmäge nädip kömek edip biljekdigi hakda oýlanýarlar.

Lukmançylyk mekdebiniň okuw meýilnamalary adamlar tarapyndan döredildi diýen pikir näbellilik bilen ýüzbe-ýüz bolýar: Lukmançylyk mekdepleri okuw meýilnamalarynda adamlar tarapyndan kabul edilmedik mazmunyň hiline nähili gözegçilik eder?Talyplar tabşyryklary ýerine ýetirmek üçin AI ulansa, mekdepler akademiki ülňüleri nädip saklap bilerler?Okuwçylary geljegiň kliniki landşaftyna taýýarlamak üçin lukmançylyk mekdepleri AI-ni ulanmak baradaky öwredişi kliniki başarnyk kurslaryna, diagnostika pikirleniş kurslaryna we yzygiderli kliniki tejribe okuwlaryna birleşdirmeli.Ilkinji ädim hökmünde mugallymlar ýerli mugallymlar bilen habarlaşyp, okuw meýilnamasyna uýgunlaşmagyň we AI-ni okuw meýilnamasyna girizmegiň usullaryny işläp düzmegini haýyş edip bilerler.Gözden geçirilen okuw meýilnamasy berk bahalandyrylar we neşir ediler, bu indi başlandy.

Aspirantura lukmançylyk bilim derejesinde, ýaşaýjylar we hünärmenler AI garaşsyz tejribesiniň aýrylmaz bölegi boljak geljege taýyn bolmaly.Okuwda lukmanlar AI bilen işlemekde amatly bolmaly we kliniki ukyplaryny goldamak üçin hem-de hassalary eýýäm AI ulanýandyklary üçin onuň mümkinçiliklerine we çäklendirmelerine düşünmeli.

Mysal üçin, ChatGPT hassalar üçin 100% takyk bolmasa-da, düşünmek aňsat bolan dili ulanyp, rak keselini barlamak boýunça teklipleri berip biler.AI ulanýan näsaglaryň beren soraglary, täjirçilik genetiki synag önümleriniň we onlaýn lukmançylyk maslahat beriş platformalarynyň köpelmegi ambulatoriýalarda söhbetdeşligi üýtgedişi ýaly, lukman-hassalyk gatnaşyklaryny hökman üýtgeder.Häzirki wagtda ýaşaýanlar we hünärmenler 30-40 ýyl öňde bar we kliniki lukmançylykdaky üýtgeşmelere uýgunlaşmaly.

Lukmançylyk mugallymlary ýaşaýjylara we hünärmen tälimçilere AI-de “uýgunlaşma tejribesini” döretmäge kömek edip, geljekdäki üýtgeşmeler tolkunlaryny başdan geçirmäge mümkinçilik berýän täze okuw meýilnamalaryny düzmek üçin işlemeli.Aspirantura lukmançylyk bilimi üçin akkreditasiýa geňeşi ýaly dolandyryş guramalary, AI okuwy baradaky garaşyşlary okuw meýilnamalarynyň esasyny düzjek okuw meýilnamasynyň gündelik talaplaryna goşup biler, okuw usullaryny üýtgetmek üçin okuw meýilnamalaryny höweslendiriň.Netijede, eýýäm kliniki sazlamalarda işleýän lukmanlar AI bilen tanyş bolmaly.Professional jemgyýetler öz agzalaryny lukmançylyk pudagynda täze ýagdaýlara taýýarlap bilerler.

AI-iň lukmançylyk tejribesinde oýnajak roly baradaky aladalar ownuk däl.Lukmançylykda okatmagyň aň-bilim öwrediş modeli müňlerçe ýyl dowam etdi.Lukmançylyk okuwçylarynyň okuwyň birinji gününden AI söhbetdeşliklerini ulanyp başlaýan ýagdaýyna bu model nähili täsir eder?Okuw teoriýasy bilimiň we ussatlygyň ösmegi üçin zähmetiň we bilgeşleýin tejribäniň zerurdygyny nygtaýar.Bedatýan ýerdäki söhbetdeşlik arkaly haýsydyr bir soraga derrew we ygtybarly jogap berip boljak bolsa, lukmanlar ömürboýy täsirli okuwçy bolarlarmy?

Etiki görkezmeler lukmançylyk tejribesiniň esasyny düzýär.Etiki kararlary aç-açan algoritmler arkaly süzýän AI modelleri kömek edeninde, derman nähili bolar?Takmynan 200 ýyl bäri lukmanlaryň hünär şahsyýeti biziň aň-bilim işimiz bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.Biliş işleriniň köpüsi AI-e tabşyrylyp bilinse, lukmanlar üçin lukmançylyk bilen meşgullanmagyň manysy näme?Bu soraglaryň hiç birine häzir jogap berip bolmaýar, ýöne biz olardan soramalydyrys.

Filosof Derak Derrida “derman” ýa-da “zäher” bolup bilýän farmakon düşünjesini girizdi we şonuň ýaly AI tehnologiýasy hem mümkinçilikleri, hem howplary döredýär.Saglygy goraýyşyň geljegi üçin köp howp abanýan lukmançylyk bilim jemgyýeti AI-ni kliniki tejribä ornaşdyrmakda öňdebaryjy bolmaly.Esasanam çalt üýtgeýän şertleri we ýol görkeziji edebiýatyň ýoklugyny göz öňünde tutmak aňsat bolmaz, ýöne Pandoranyň gutusy açyldy.Geljegimizi düzmesek, güýçli tehnologiýa kompaniýalary bu işi kabul etmekden hoşal