Epilepsiýa bilen köpeliş ýaşyndaky aýallar üçin tutga garşy dermanlaryň howpsuzlygy olar we olaryň nesilleri üçin möhümdir, sebäbi tutgaýlaryň täsirini azaltmak üçin göwrelilik we ene süýdi bilen iýmitlendirmek wagtynda köplenç dermanlar talap edilýär. Göwrelilik döwründe enäniň antiepileptiki derman bejergisiniň düwünçegiň ösmegine täsir edýändigi ýa-da ýokdugy alada döredýär. Geçmişde geçirilen gözlegler adaty tutga garşy dermanlaryň arasynda valproik kislotanyň, fenobarbital we karbamazepiniň teratogen töwekgelçiligini döredip biljekdigini görkezdi. Tutga garşy täze dermanlaryň arasynda lamotrigine düwünçek üçin has ygtybarly hasaplanýar, topiramat düwünçegiň dodaklarynyň we dodaklarynyň döremek howpuny ýokarlandyryp biler.
Birnäçe neýro-ösüş barlaglary göwrelilik döwründe valproik kislotany enäniň ulanmagy bilen bilim akymynyň peselmegi, autizm we nesillerde üns ýetmezçiligi giperaktiwligi bozulmagy (ADHD) arasyndaky baglanyşygy görkezdi. Şeýle-de bolsa, göwrelilik döwründe enäniň topiramat ulanylyşy bilen nesilleriň neýro ösüşiniň arasyndaky baglanyşyk barada ýokary hilli subutnamalar ýeterlik däl. Bagtymyza, geçen hepde Täze Angliýanyň Medisina Journalurnalynda (NEJM) neşir edilen täze gözleg bize has köp subutnama getirýär
Hakyky dünýäde epilepsiýaly göwreli aýallarda, neşe serişdeleriniň howpsuzlygyny barlamak üçin antizizirleýji dermanlara mätäç bolan uly göwrümli tötänleýin gözegçilik synaglary mümkin däl. Netijede, göwrelilik ýazgylary, kohort barlaglary we hadysalara gözegçilik barlaglary has köp ulanylýan okuw dizaýnlaryna öwrüldi. Metodiki nukdaýnazardan seredilende, bu gözleg häzirki wagtda durmuşa geçirilip bilinjek ýokary hilli gözlegleriň biridir. Onuň esasy pursatlary aşakdakylar: ilata esaslanýan uly kogort okuw usuly kabul edildi. Dizaýn retrospektiv bolsa-da, maglumatlar öň hasaba alnan ABŞ Medicaid we Medicare ulgamlarynyň iki sany uly milli maglumat bazasyndan gelýär, şonuň üçin maglumatlaryň ygtybarlylygy ýokary; Ortaça yzarlaýyş wagty 2 ýyl boldy, bu esasan autizm diagnozy üçin zerur wagty kanagatlandyrdy we 8 ýyldan gowrak wagtyň dowamynda takmynan 10% (jemi 400,000-den gowrak hadysa) yzarlandy.
Gözlegde 4 milliondan gowrak göwreli aýal bar, olaryň 28,952-si epilepsiýa diagnozy. Aýallar 19 hepdelik göwrelilikden soň (sinapslar emele gelýän döwür) antiepileptiki dermanlary ýa-da dürli antiepileptiki dermanlary kabul edýändiklerine görä toparlaşdyryldy. Topiramate açyk toparda, valproik kislotasy polo positiveitel gözegçilik toparynda, lamotrigine bolsa negatiw gözegçilik toparyndady. Göz öňünde tutulmadyk gözegçilik topary, soňky aýbaşy döwründen 90 gün öň dogurýança (hereketsiz ýa-da bejerilmedik epilepsiýany hem goşmak bilen) tutga garşy dermanlary kabul etmeýän ähli göwreli aýallary öz içine alýardy.
Netijeler, antiepileptiki dermanlara sezewar edilmedik ähli nesilleriň arasynda 8 ýaşynda autizmiň jemlenen keseliniň 1,89% bolandygyny görkezdi; Epileptiki enelerde dünýä inen nesilleriň arasynda antiepileptiki dermanlara sezewar bolmadyk çagalarda autizmiň jemlenen hadysasy 4,21% (95% CI, 3.27-5.16) boldy. Topiramat, valproate ýa-da lamotrigine sezewar bolan nesillerde autizmiň jemlenen hadysasy degişlilikde 6,15% (95% CI, 2.98-9.13), 10.51% (95% CI, 6.78-14.24) we 4.08% (95% CI, 2.75-5.41) boldy.
Antizizirleýji dermanlara sezewar bolmadyk düwünçekler bilen deňeşdirilende, tizlik ballary üçin düzülen autizm töwekgelçiligi aşakdaky ýaly boldy: topiramat täsir ediş toparynda 0,96 (95% CI, 1.69 ~ 4.20), valproik kislotanyň täsir ediş toparynda 1,00 (95% CI, 0.69 ~ 1.46). Toparlaýyn derňewde awtorlar näsaglaryň monoterapiýa alandyklaryna, neşe bejergisiniň dozasyna we irki göwrelilikde neşe serişdeleriniň täsiriniň bardygyny ýa-da ýokdugyna esaslanyp şuňa meňzeş netijeleri çykardylar.
Netijeler epilepsiýaly göwreli aýallaryň nesillerinde autizm töwekgelçiliginiň has ýokarydygyny görkezdi (4,21 göterim). Topiramat ýa-da lamotrigine, göwrelilik döwründe antiseizir dermanlaryny kabul eden eneleriň nesillerinde autizm howpuny ýokarlandyrmady; Şeýle-de bolsa, göwrelilik döwründe valproik kislotasy kabul edilende, nesilde autizm töwekgelçiliginiň dozasyna baglydy. Gözlegde diňe antizizirleýji dermanlary kabul edýän göwreli aýallaryň nesillerinde autizmiň ýüze çykmagyna ünsi jemlän hem-de nesilleriň aň-düşünjesiniň peselmegi we ADHD ýaly beýleki umumy neýro-ösüş netijelerini öz içine almasa-da, valproate bilen deňeşdirilende nesildäki topiramatyň has gowşak neýrotoksikligini görkezýär.
Topiramat, adatça göwrelilik döwründe natriý valproatyň amatly ornuny hasaplamaýar, sebäbi göwrelilik ýaşy üçin dodaklaryň we dodaklaryň ýarylmagy we kiçi bolmagy töwekgelçiligini ýokarlandyryp biler. Mundan başga-da, topiramatyň nesillerde neýro-ösüş bozulmalarynyň töwekgelçiligini ýokarlandyryp biljekdigini görkezýän gözlegler bar. Şeýle-de bolsa, NEJM barlagy, diňe epileptiki tutgaýlar üçin valproate ulanmaly göwreli aýallar üçin diňe nesilleriň neýro ösüşine täsirini göz öňünde tutsaň, nesillerde neýro-ösüş bozulmalarynyň töwekgelçiligini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny görkezýär. Topiramat alternatiw derman hökmünde ulanylyp bilner. Aziýada we Pacificuwaş ummanyň beýleki adalarynda ýaşaýanlaryň tutuş koortda paýynyň gaty pesdigini, tutuş koortuň diňe 1% -ini tutýandygyny bellemelidiris we tutga garşy dermanlara garşy ýaramaz täsirlerde jyns tapawudynyň bolup biljekdigini, şonuň üçin bu gözlegiň netijeleriniň Aziýa halkyna (şol sanda hytaýlylara) gönüden-göni ýaýramagynyň mümkindigini ýa-da ýokdugyny tassyklamaly.
Iş wagty: Mart-30-2024