habarlar

Gözleg, 50 ýaş we ondan uly ýaş toparynda pes sosial-ykdysady ýagdaýyň depressiýa töwekgelçiliginiň ýokarlanmagy bilen ep-esli baglanyşyklydygyny ýüze çykardy; Şolaryň arasynda jemgyýetçilik çärelerine az gatnaşmak we ýalňyzlyk ikisiniň arasyndaky sebäpler birleşiginde araçy rol oýnaýar. Gözlegleriň netijeleri ilkinji gezek psihososial häsiýet faktorlary bilen sosial-ykdysady ýagdaý bilen garrylarda depressiýa töwekgelçiliginiň arasyndaky hereket mehanizmini açýar we garry ilatyň arasynda akyl saglygy çäreleriniň hemmetaraplaýyn düzülmegine, saglygyň sosial kesgitleýjileriniň ýok edilmegine we global sagdyn garrylyk maksatlarynyň durmuşa geçirilmeginiň tizlenmegine möhüm ylmy subutnamalary berýär.

Depressiýa, dünýädäki keseliň agyrlygyna we akyl saglygy meseleleriniň arasynda ölümiň esasy sebäbine sebäp bolýan esasy akyl saglygy meselesidir. Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy tarapyndan 2013-nji ýylda kabul edilen 2013-2030-njy ýyllarda akyl saglygy üçin toplumlaýyn hereket meýilnamasy akyl taýdan näsaz adamlar, şol sanda depressiýa sezewar bolanlar üçin degişli çäreleri üpjün etmek üçin möhüm ädimleri görkezýär. Depressiýa garry ilatda agdyklyk edýär, ýöne köplenç anyklanmadyk we bejerilmedik. Geçirilen gözlegler garrylyk döwründäki depressiýanyň bilimiň peselmegi we ýürek-damar keselleriniň töwekgelçiligi bilen berk baglanyşyklydygyny ýüze çykardy. Durmuş-ykdysady ýagdaý, jemgyýetçilik işjeňligi we ýalňyzlyk depressiýanyň ösmegi bilen özbaşdak baglanyşyklydyr, ýöne olaryň utgaşdyrylan täsirleri we aýratyn mehanizmleri düşnüksiz. Global garrylyk kontekstinde garrylyk döwründe depressiýanyň sosial saglyk kesgitleýjilerini we olaryň mehanizmlerini anyklamak zerur.

Bu okuw, 24 ýurtdaky garry ulularyň (2008-nji ýylyň 15-nji fewralyndan 2019-njy ýylyň 27-nji fewraly aralygynda) geçirilen bäş sany milli wekilçilikli gözlegiň maglumatlary, şol sanda Saglyk we Pensiýa okuwy, milli saglyk we pensiýa okuwy ýaly maglumatlary ulanyp, ilata esaslanýar. HRS, Garrylygyň Iňlis uzynlygyna öwreniş, ELSA, Europeewropadaky saglyk, garrylyk we pensiýa barlagy, Europeewropadaky saglyk, garrylyk we pensiýa barlagy, Hytaýyň saglyk we pensiýa uzyn okuwy, Hytaý saglygy we pensiýa uzyn okuwy, CHARLS we Meksikanyň saglygy we garrylygy öwreniş (MHAS). Gözlegde, sosial-ykdysady ýagdaýy, jemgyýetçilik çäreleri we ýalňyzlyk duýgulary barada maglumat beren we azyndan iki gezek söhbetdeşlik geçiren 50 ýaş we ondan uly gatnaşyjylar bar; Esasy derejede depressiw alamatlary bolan gatnaşyjylar, depressiw alamatlar we kovariatlar barada maglumatlary ýitirenler we ýitirim bolanlar aýryldy. Öý hojalygynyň girdejilerine, bilimine we iş ýagdaýyna esaslanyp, sosial-ykdysady ýagdaýy ýokary we pes diýip kesgitlemek üçin esasy kategoriýa derňew usuly ulanyldy. Depressiýa Meksikanyň saglyk we garrylyk okuwy (CES-D) ýa-da EURO-D ulanylyp baha berildi. Sosial-ykdysady ýagdaý bilen depressiýanyň arasyndaky baglanyşyk, Cox proporsional howp modelini ulanyp hasaplandy we bäş gözlegiň jemlenen netijeleri tötänleýin täsir modeli ulanylyp alyndy. Bu gözleg, sosial-ykdysady ýagdaýyň, jemgyýetçilik çäreleriniň we ýalňyzlygyň depressiýa bolan bilelikdäki we interaktiw täsirlerini hasam derňedi we sebäpler araçylyk seljermesini ulanyp, jemgyýetçilik çäreleriniň we ýalňyzlygyň sosial-ykdysady ýagdaýyna we depressiýa araçylyk täsirlerini öwrendi.

Ortaça 5 ýyl dowam eden yzarlamadan soň, 20237 gatnaşyjy depressiýany başdan geçirdi, her 100 adamda 7.2 (95% ynam aralygy 4.4-10.0). Dürli aljyraňňy faktorlar düzedilenden soň, seljerme has pes sosial-ykdysady ýagdaýyň gatnaşyjylarynyň has ýokary sosial-ykdysady ýagdaýyň gatnaşyjylary bilen deňeşdirilende depressiýa howpunyň has ýokarydygyny görkezdi (HR = 1.34; 95% CI: 1.23-1.44). Sosial-ykdysady ýagdaý bilen depressiýanyň arasyndaky baglanyşyklardan diňe 6,12% (1.14-28.45) we 5.54% (0.71-27.62) degişlilikde jemgyýetçilik çäreleri we ýalňyzlyk bilen araçylyk edildi.

Diňe sosial-ykdysady ýagdaý bilen ýalňyzlygyň özara täsiri depressiýa ep-esli täsir edipdir (birleşdirilen HR = 0.84; 0.79-0.90). Jemgyýetçilik taýdan işjeň we ýalňyz däl ýokary sosial-ykdysady statusa gatnaşyjylar bilen deňeşdirilende, sosial hereketsiz we ýalňyz bolan pes sosial-ykdysady ýagdaýyň gatnaşyjylary depressiýa howpy has ýokarydy (umumy HR = 2.45; 2.08-2.82).

Sosial passiwlik we ýalňyzlyk sosial-ykdysady ýagdaý bilen depressiýanyň arasyndaky baglanyşygy bölekleýin ara alyp barýar, sosial izolýasiýa we ýalňyzlyga gönükdirilen çärelerden başga-da, uly ýaşly adamlarda depressiýa howpuny azaltmak üçin beýleki täsirli çäreleriň zerurdygyny görkezýär. Mundan başga-da, sosial-ykdysady ýagdaýyň, jemgyýetçilik işjeňliginiň we ýalňyzlygyň bilelikdäki täsiri, global depressiýanyň agyrlygyny azaltmak üçin bir wagtyň özünde toplumlaýyn çäreleriň peýdalaryny görkezýär.