Ilatyň garramagy çalt artýar we uzak möhletli ideg islegi hem çalt ösýär; Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň (BSG) hasabatyna görä, garrylyga ýeten her üç adamdan ikisi gündelik durmuş üçin uzak möhletleýin goldawa mätäç. Bütin dünýäde uzak möhletli ideg ulgamlary bu artýan talaplary kanagatlandyrmak üçin göreşýär; BMG-nyň “Sagdyn garrylyk onýyllygy” hasabatyna (2021-2023) görä, hasabat berýän ýurtlaryň diňe 33% -iniň uzak möhletli idegi bar bolan saglyk we sosial ulgamlara ornaşdyrmak üçin ýeterlik serişdesi bar. Uzak möhletli ideg ulgamlary ýeterlik däl resmi terbiýeçilere (köplenç maşgala agzalary we hyzmatdaşlar) agyr ýük berýär, olar diňe bir alyjylaryň saglygyny goramakda we işlemekde möhüm rol oýnamak bilen çäklenmän, ideg hyzmatlarynyň öz wagtynda we dowamlylygyny üpjün edýän çylşyrymly saglyk ulgamlaryna ýol görkeziji bolup hyzmat edýärler. 76 million töweregi resmi däl terbiýeçi Europeewropada ideg edýär; Ykdysady hyzmatdaşlyk we ösüş guramasy (OECD) ýurtlarynda garry adamlaryň takmynan 60% resmi däl terbiýeçiler tarapyndan doly ideg edilýär. Resmi däl terbiýeçilere bolan ynamyň artmagy bilen, degişli goldaw ulgamlaryny döretmäge gyssagly zerurlyk ýüze çykýar.
Hossarlar köplenç özlerinden uly we dowamly, gowşak ýa-da ýaş bilen baglanyşykly maýyplygy bolup biler. Youngeraş terbiýeçiler bilen deňeşdirilende, ideg işleriniň fiziki islegleri bu bar bolan lukmançylyk ýagdaýlaryny hasam güýçlendirip, has uly fiziki kynçylyklara, aladalara we saglyga öz-özüňe baha bermezlige sebäp bolup biler. 2024-nji ýylda geçirilen gözlegde, resmi däl ideg etmek jogapkärçiligi bolan uly ýaşlylaryň, şol ýaşdaky terbiýe bermeýänler bilen deňeşdirilende, beden saglygynyň düýpgöter peselendigi ýüze çykaryldy. Reanimasiýany talap edýän näsaglara ideg berýän garry terbiýeçiler, ýaramaz täsirlerden has ejizdirler. Mysal üçin, demansly terbiýeçileriň gündelik durmuşyň möhüm işlerinde biperwaýlygy, gaharjaňlygy ýa-da bozulmalaryny görkezýän ýagdaýlarda garry terbiýeçilere ýük artýar.
Resmi däl terbiýeçileriň arasynda jyns deňsizligi möhümdir: terbiýeçiler köplenç orta we garry aýallar, esasanam pes we orta girdejili ýurtlarda. Aýallarda demans ýaly çylşyrymly şertlere ideg etmek has ähtimal. Zenan terbiýeçiler erkek terbiýeçilere garanyňda depressiw alamatlaryň we funksional peselmegiň has ýokarydygyny habar berdiler. Mundan başga-da, ideg ýüki saglygy goraýyş häsiýetine (öňüni alyş hyzmatlaryny goşmak bilen) ýaramaz täsir edýär; 2020-nji ýylda 40 ýaşdan 75 ýaş aralygyndaky aýallaryň arasynda geçirilen gözleg, birnäçe sagatlap işlemek bilen mamogrammany kabul etmegiň arasynda negatiw birleşigi görkezdi.
Seresaplyk işi ýaramaz netijeleri bilen baglanyşykly we garry terbiýeçiler üçin goldaw berilmelidir. Goldaw gurmakda möhüm ilkinji ädim, esasanam çeşmeler çäkli bolanda uzak möhletli ideg ulgamlaryna has köp maýa goýmakdyr. Bu möhüm ähmiýete eýe bolsa-da, uzak möhletli idegde giň üýtgeşmeler bir gijede bolmaz. Şonuň üçin garry terbiýeçilere derrew we gönüden-göni goldaw bermek möhümdir, meselem, terbiýeçileri tarapyndan görkezilen keseliň alamatlaryna düşünmeklerini ýokarlandyrmak we ideg bilen baglanyşykly ýükleri we aladalary has gowy dolandyrmak üçin goldaw bermek. Resmi däl uzak möhletleýin idegde jyns deňsizligini ýok etmek üçin jyns nukdaýnazaryndan syýasaty we çäreleri işläp düzmek möhümdir. Syýasat jyns taýdan bolup biljek täsirleri göz öňünde tutmalydyr; Mysal üçin, resmi däl terbiýeçiler üçin nagt pul subsidiýalary aýallara garaşylmadyk ýaramaz täsir edip biler, bu olaryň işçi güýjüniň gatnaşmagyny pese gaçyryp, adaty jyns rollaryny dowam etdirer. Hossarlaryň islegleri we pikirleri hem göz öňünde tutulmalydyr; Çaga ideg edýänler köplenç özlerini äsgermezlik edýärler, baha bermeýärler we hassanyň ideg meýilnamasyndan daşdadygyny habar berýärler. Hossarlar ideg işine gönüden-göni gatnaşýarlar, şonuň üçin olaryň pikirleriniň bahalandyrylmagy we kliniki karar kabul edilmegine goşulmagy möhümdir. Netijede, garry terbiýeçileriň täsin saglyk kynçylyklaryna we zerurlyklaryna has gowy düşünmek we çäreleri habar bermek üçin has köp gözleg gerek; Terbiýeçiler üçin psihososial çäreler baradaky gözlegleriň yzygiderli gözden geçirilmegi, garry terbiýeçileriň beýle okuwlarda kän bir wekilçilik etmeýändigini görkezýär. Sufficienteterlik maglumat bolmasa, ýerlikli we maksatly goldaw bermek mümkin däl.
Garry ilat diňe bir ideg talap edýän garry adamlaryň sanynyň yzygiderli köpelmegine däl, eýsem ideg bilen meşgullanýan garrylaryň sanynyň hem köpelmegine sebäp bolar. Indi bu ýüki azaltmagyň we köplenç garry terbiýeçileriň ünsden düşürilýän işçi güýjüne ünsi jemlemegiň wagty geldi. Carehli garry adamlar, ideg alýanlar ýa-da terbiýeçiler bolsun, sagdyn durmuşda ýaşamaga mynasypdyrlar
Iş wagty: 28-2024-nji dekabry