Dowamly gurşundan zäherlenmek ulularda ýürek-damar keseli we çagalarda aň-düşünjäniň bozulmagy üçin möhüm töwekgelçilik bolup, öň howpsuz hasaplanylýan gurşun derejesinde-de zyýan ýetirip biler. 2019-njy ýylda gurşun täsiri dünýädäki ýürek-damar kesellerinden 5,5 million adamyň ölmegine we her ýyl çagalarda 765 million IQ bal ýitmegine sebäp boldy.
Gurşun täsiri hemme ýerde diýen ýaly, gurşun boýagy, gurşunly benzin, käbir suw turbalary, keramika, kosmetika, hoşboý yslar, şeýle hem eritmek, batareýa öndürmek we beýleki pudaklarda gurşun zäherlenmesini ýok etmek üçin ilat derejesindäki strategiýalar möhümdir.
Gurşundan zäherlenmek gadymy keseldir. Gadymy Rimdäki grek lukmany we farmakology Dioskorid De ýazypdyr
Onýyllyklaryň dowamynda farmakologiýa boýunça iň möhüm iş bolan “Materia Medica”, takmynan 2000 ýyl ozal gurşundan zäherlenmegiň alamatlaryny suratlandyrdy. Gurşundan aşa zäherlenýän adamlar ýadawlyk, kelle agyry, gaharlanma, garyn agyrylary we iç gatamagy başdan geçirýärler. Ganyň gurşun konsentrasiýasy 800 μg / L-den geçende, ýiti gurşundan zäherlenmek sarsgynlara, ensefalopatiýa we ölüme sebäp bolup biler.
Hroniki gurşundan zäherlenmek, bir asyrdan gowrak ozal aterosklerozyň we “gurşun zäherli” gutyň sebäbi hökmünde ykrar edilipdi. Jeset kesilende, gurşunly gutly 107 näsagdan 69-synyň “ateromatoz üýtgemeler bilen arteriýa diwarynyň gatylaşmagy” boldy. 1912-nji ýylda William Osler (William Osler)
Osler: "Alkogol, gurşun we gut arteriosklerozyň patogenezinde möhüm rol oýnaýar, takyk hereket usullaryna düşünilmeýär" -diýdi Osler. Gurşun çyzygy (diş etiniň gyrasyndaky gurşun sulfidiniň inçe gök ýatagy) ulularda dowamly gurşun zäherlenmesine mahsusdyr.
1924-nji ýylda Nýu-Jersi, Filadelfiýa we Nýu-Yorkork şäheri gurşunly benziniň satylmagyny gadagan etdi, Nýu-Jörsi ştatynyň “Standard Oil” -de tetraetil gurşun öndürýän işçileriň 80 göteriminiň gurşundan zäherlenendigi anyklanylandan soň, olaryň käbiri öldi. 1925-nji ýylyň 20-nji maýynda ABŞ-nyň hirurg generaly Hug Kumming benzine tetraetil goşmagyň howpsuzdygyny ýa-da ýokdugyny kesgitlemek üçin alymlary we pudak wekillerini çagyrdy. Fiziolog we himiki söweş boýunça hünärmen andandell Henderson “tetraetil gurşunyň goşulmagy köp ilatyň arteriýalaryň zäherlenmegine we gatylaşmagyna sebäp boljakdygyny” duýdurdy. Etil korporasiýasynyň baş lukman işgäri Robert Keho, döwlet edaralarynyň zäherli subut edilýänçä tetraetil gurşuny awtoulaglardan gadagan etmeli däldir diýip hasaplaýar. "Sorag gurşunyň howplydygy ýa-da gurşunyň belli bir konsentrasiýasynyň howplydygy däl" -diýdi.
Gurşun gazmak 6000 ýyl bäri dowam etse-de, 20-nji asyrda gurşun gaýtadan işlemek ep-esli ýokarlandy. Gurşun, ýangyjyň gaty çalt ýanmagynyň öňüni almak, awtoulaglarda “hereketlendirijiniň urmagyny” azaltmak, agyz suwuny daşamak, iýmit bankalary, boýag uzyn öwüsmek we mör-möjekleri öldürmek üçin ulanylýan çeýe we çydamly metaldyr. Gynansagam, bu maksatlar üçin ulanylýan gurşunyň köpüsi adamlaryň bedeninde gutarýar. Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda gurşun zäherlenmesi epidemiýasynyň iň ýokary derejesine ýetenlerinde, her tomus ýüzlerçe çaga gurşun ensefalopatiýasy sebäpli keselhana ýerleşdirildi we dörtden bir bölegi öldi.
Adamlar häzirki wagtda tebigy fon derejesinden has ýokary derejede gurşuna sezewar bolýarlar. 1960-njy ýyllarda Eartheriň ýaşyny 4,5 milliard ýyl diýip çaklamak üçin gurşun izotoplaryny ulanan geohimik Kleýr Patterson
Patterson, magdan gazmagyň, eremegiň we ulag serişdeleriniň zyňyndylarynyň atmosfera gurşun ýataklarynyň buzluk ýadro nusgalarynda tebigy fon derejesinden 1000 esse ýokarydygyny ýüze çykardy. Şeýle hem Patterson, ösen ýurtlarda adamlaryň süňklerinde gurşunyň konsentrasiýasynyň önümçilikden öňki döwürde ýaşaýanlardan 1000 esse ýokarydygyny anyklady.
Gurşun täsiri 1970-nji ýyllardan bäri 95% -den gowrak azaldy, ýöne häzirki nesil senagatdan öňki döwürde ýaşaýanlara garanyňda 10-100 esse köp gurşun göterýär.
Awiasiýa ýangyjyndaky gurşun we ok-däriler we awtoulag serişdeleri üçin gurşun-kislota batareýalary ýaly birnäçe kadadan çykmalar bilen gurşun indi ABŞ-da we Europeewropada ulanylmaýar. Köp lukmanlar gurşundan zäherlenmek meselesiniň geçmişdigine ynanýarlar. Şeýle-de bolsa, köne jaýlarda gurşun boýagy, topraga goýlan gurşun benzini, suw turbalaryndan syzdyrylan gurşun, senagat zawodlaryndan we ýakylýan otlardan çykýan gurşun gurşun täsirine kömek edýär. Köp ýurtda gurşun eritmekden, batareýany öndürmekden we elektron galyndylaryndan çykýar we köplenç boýaglarda, keramika, kosmetika we hoşboý yslarda bolýar. Gözlegler, pes derejeli gurşun zäherlenmesiniň ulularda ýürek-damar keseli we çagalarda aň-düşünjäniň bozulmagy üçin töwekgelçilik faktorydygyny, hatda öň howpsuz ýa-da zyýansyz hasaplanýan derejelerde-de tassyklaýar. Bu makalada dowamly pes derejeli gurşun zäherlenmesiniň netijeleri jemlener
Ekspozisiýa, siňdiriş we içerki ýük
Agyzdan iýmitlenmek we dem almak gurşun täsiriniň esasy ugurlarydyr. Çalt ulalýan we ösýän bäbekler gurşuny aňsatlyk bilen siňdirip bilerler, demir ýetmezçiligi ýa-da kalsiý ýetmezçiligi gurşunyň siňdirilmegine kömek edip biler. Gurşun, kalsiý, demir we sink meňzeýän gurşun, kalsiý kanallary we bölünen metal daşaýjy 1 [DMT1] ýaly metal daşaýjylar arkaly öýjüge girýär. Demiriň ýa-da kalsiniň siňdirilmegini öňe sürýän genetiki polimorfizmli adamlar, gemohromatozyň döremegine sebäp bolýanlar, gurşunyň siňdirilmegini artdyrdylar.
Bir gezek siňdirilenden soň, ulularyň bedenindäki galyndy gurşunyň 95% -i süňklerde saklanýar; Çaganyň bedenindäki galyndy gurşunyň 70% süňklerde saklanýar. Adam bedenindäki gurşun ýüküniň takmynan 1% -i ganda aýlanýar. Gandaky gurşunyň 99% -i gyzyl gan öýjüklerinde. Ganyň gurşun konsentrasiýasy (täze siňdirilen gurşun we süňkden gaýtadan işlenen gurşun) täsir derejesiniň iň köp ulanylýan biomarkeridir. Menopauza we gipertiroidizm ýaly süňkleriň alyş-çalşyny üýtgedýän faktorlar, süňklerde bölünen gurşuny goýberip, ganyň gurşun derejesiniň ýokarlanmagyna sebäp bolup biler.
1975-nji ýylda henizem benzine gurşun goşulanda, Pat Barry 129 Iňlis raýatynyň jesedini barlady we umumy gurşun ýüküni kesgitledi. Erkek adamyň bedenindäki ortaça ýük 165 mg, kagyz gysgyjynyň agramyna deňdir. Gurşundan zäherlenen erkekleriň beden ýüki 566 mg bolup, tutuş erkek nusgasynyň ortaça ýükünden üç esse köpdi. Deňeşdirilende, aýalyň bedenindäki umumy ýük 104 mg. Erkeklerde-de, aýallarda-da ýumşak dokumada gurşunyň iň ýokary konsentrasiýasy aortada, erkeklerde bolsa aterosklerotik plakalarda konsentrasiýa has ýokarydy.
Käbir ilatyň arasynda ilat bilen deňeşdirilende gurşundan zäherlenmek howpy ýokary. Çagalar we ýaş çagalar, iýmitlenmeýän agyz beklemeleri sebäpli gurşun iýmek howpy has ýokarydyr we uly ýaşly çagalara we ululara garanyňda gurşun siňdirmek has ähtimaldyr. 1960-njy ýyla çenli gurlan gowy ideg edilmedik jaýlarda ýaşaýan ýaş çagalar, boýag çiplerini we gurşun bilen hapalanan öý tozanlaryny gurşap almakdan gurşun zäherlenmelerine sezewar bolýarlar. Gurşun bilen hapalanan turbalardan kran suwuny içýän ýa-da howa menzilleriniň ýa-da gurşun bilen hapalanan beýleki ýerleriň golaýynda ýaşaýan adamlar pes derejeli gurşun zäherlenmelerine sezewar bolýarlar. Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda howadaky gurşun konsentrasiýalary aýry-aýry jemgyýetlerde integral jemgyýetlere garanyňda ep-esli ýokarydyr. Eritmek, batareýany gaýtadan işlemek we gurluşyk pudaklarynda işleýänler, şeýle hem ýarag ulanýan ýa-da bedeninde ok bölekleri bolan işçiler gurşundan zäherlenmek howpuny ýokarlandyrýarlar.
Gurşun, Milli saglyk we iýmitleniş barlagynda (NHANES) ölçenen ilkinji zäherli himiki maddadyr. Gurşunly benziniň tapgyrynyň başynda ganyň gurşun derejesi 1976-njy ýylda 150 μg / L-den 1980-nji ýylda 90-a çenli azaldy.
μg / L, simwoliki san. Potensial zyýanly hasaplanýan ganyň gurşun derejesi birnäçe gezek peseldi. 2012-nji ýylda Kesellere gözegçilik we öňüni alyş merkezleri (CDC) çagalaryň ganyndaky howpsuz gurşun derejesiniň kesgitlenmändigini habar berdi. CDC çagalarda ganyň gurşun derejesiniň aşa ýokary derejesini peseltdi - köplenç gurşun täsirini azaltmak üçin çäre görülmelidigini görkezmek üçin - 2012-nji ýylda 100 μg / L-den 50 μg / L, 2021-nji ýylda bolsa 35 μg / L çenli peseldi. Artykmaç gan gurşunynyň standartynyň peselmegi, bu kagyzyň has köp ulanylýan gurşun derejelerini däl-de, has köp ulanylýan gurşun derejesini ölçemek birligi hökmünde μg / L ulanjakdygymyza täsir etdi.
Ölüm, kesel we maýyplyk
"Gurşun islendik ýerde zäherli bolup biler we gurşun hemme ýerde bar" -diýip, Prezident Jimmi Karter tarapyndan bellenen Howa hiliniň milli geňeşiniň agzalary Pol Muşak we Annemarie F. Kroketi 1988-nji ýylda Kongrese beren hasabatynda adam bedeninde köp duş gelýän derejedäki dowamly pes derejeli gurşun zäherlenmesi bilen baglanyşykly birnäçe lukmançylyk meselelerini ýüze çykarýarlar. Gurşundan zäherlenmäniň pes derejesi, dogulmazdan öň dogulmak üçin töwekgelçilik faktory, bilimiň bozulmagy we ünsüň ýetmezçiligi giperaktiwligi bozulmagy (ADHD), gan basyşynyň ýokarlanmagy we çagalarda ýürek urşunyň üýtgemegi. Uly adamlarda gurşundan zäherlenmegiň pes derejesi böwrek ýetmezçiligi, gipertoniýa we ýürek-damar keselleri üçin töwekgelçilikdir
Ösüş we newrode ösüş
Göwreli aýallarda köplenç gurşun konsentrasiýalarynda gurşun täsir etmegi, dogulmazdan öň döremek üçin töwekgelçilikdir. Geljekde Kanadada doguljak maşgalada enäniň ganyndaky gurşun derejesiniň 10 μg / L ýokarlanmagy, öz-özünden dogulmak töwekgelçiliginiň 70% ýokarlanmagy bilen baglanyşyklydyr. Zardyň D witamini 50 mmol / L-den pes we ganyň gurşun derejesi 10 μg / L ýokarlanan göwreli aýallar üçin öz-özünden dogulmak howpy üç esse ýokarlandy.
Gurşundan zäherlenmäniň kliniki alamatlary bolan çagalaryň has möhüm gözleginde, Needleman we ş.m. Gurşun derejesi has ýokary bolan çagalaryň gurşun derejesi pes çagalara garanyňda newropsiologiki ýetmezçilikleri döredip biljekdigini, ünsüni bölmek, guramaçylyk ukyplary, impulslylyk we beýleki gylyk-häsiýet aýratynlyklary ýaly mugallymlar tarapyndan pes baha berilmeginiň mümkindigini anykladylar. On ýyldan soň, dentiniň gurşun derejesi has ýokary bolan topardaky çagalarda disleksiýa 5,8 esse, gurşun derejesi pes bolan topardaky çagalara garanyňda 7,4 esse ýokary.
Bilim derejesiniň peselmeginiň gurşun derejesiniň ýokarlanmagyna bolan gatnaşygy gurşun derejesi pes çagalarda has köpdi. Geljekdäki ýedi kohortyň jemlenen derňewinde, ganyň gurşun derejesiniň 10 μg / L-den 300 μg / L-e çenli ýokarlanmagy çagalaryň IQ-siniň 9 bal azalmagy bilen baglanyşyklydy, ýöne iň uly peselme (6 bal azalmagy) ganyň gurşun derejesi ilkinji gezek 100 μg / L ýokarlananda ýüze çykdy. Doz-jogap egrileri süňkde we plazmada ölçenen gurşun derejesi bilen baglanyşykly bilimiň peselmegi bilen meňzeşdi.
Gurşun täsiri ADHD ýaly özüni alyp barşyň bozulmagy üçin töwekgelçilik faktorydyr. ABŞ-nyň milli wekilçilikli 8-15 ýaş aralygyndaky çagalarda geçirilen gözleginde, ganyň gurşun derejesi 13 μg / L-den ýokary bolan çagalaryň iň pes kwintilde ganyň gurşun derejesi bilen deňeşdirilende ADHD-den iki esse ýokarydygy aýdylýar. Bu çagalarda DEHB keseliniň takmynan 5-den 1-i gurşun täsirine bagly bolup biler.
Çagalykda gurşun täsir etmegi, özüni alyp barşyň bozulmagy, bikanunçylyk we jenaýatçylykly özüni alyp barmak ýaly jemgyýetçilik häsiýetleri üçin töwekgelçilik faktorydyr. 16 gözlegiň meta-derňewinde, ganyň gurşun derejesiniň ýokarlanmagy çagalarda özüňi alyp barşyň bozulmagy bilen yzygiderli baglanyşyklydy. Geljekde geçiriljek iki gözlegde, çagalykda has ýokary gan gurşun ýa-da dentin gurşun derejesi jenaýatyň we ýaş ululykda tussag edilmegiň has ýokary derejesi bilen baglanyşyklydy.
Çagalykda gurşun has ýokary täsir etmek beýniniň göwrüminiň peselmegi bilen baglanyşyklydyr (neýronyň ululygynyň peselmegi we dendrit şahasy sebäpli) we beýniniň göwrüminiň peselmegi ululykda dowam etdi. Olderaşuly ululary öz içine alýan gözlegde, esasanam APOE4 allelini göterenlerde has ýokary gan ýa-da süňk gurşun derejesi çalt bilimiň peselmegi bilen baglanyşyklydyr. Irki çagalyk gurşun täsiri Alsgeýmeriň giç ýüze çykmagy üçin töwekgelçilik bolup biler, ýöne subutnamalar belli däl.
Nefropatiýa
Gurşun täsiri dowamly böwrek keseliniň döremegi üçin töwekgelçilikdir. Gurşunyň nefrotoksiki täsiri proksimal böwrek turbalarynyň, turbalaryň interstisial fibrozynyň we dowamly böwrek ýetmezçiliginiň içerki ýadro goşma organlarynda ýüze çykýar. 1999-2006-njy ýyllar aralygynda NHANES gözlegine gatnaşanlaryň arasynda ganyň gurşun derejesi 24 μg / L-den ýokary bolan ulularyň, ganyň gurşun derejesi 11 μg / L-den pes bolanlara garanyňda glomerulýar süzgüç derejesiniň (<60 mL / [min · 1.73 m2]) 56% pes bolmagy ähtimal. Geljekde geçiriljek gözlegde, ganyň gurşun derejesi 33 μg / L-den ýokary bolan adamlarda dowamly böwrek keseliniň döremek howpy, ganyň gurşun derejesi pes bolanlara garanyňda 49 göterim ýokarydyr.
Cardürek-damar keseli
Gurşunly öýjükli üýtgeşmeler ýokary gan basyşyna we ateroskleroza mahsusdyr. Laboratoriýa gözleglerinde, gurşun täsiriniň hroniki taýdan pes derejesi oksidleýji stresiň ýokarlanmagyny, bioaktiw azot oksidiniň derejesini peseltmegini we dowamly gipertoniýa sebäp bolýan C belok kinazyny işjeňleşdirip, wazokonstriksiýany döredýär. Gurşun täsiri azot oksidini hereketsizleşdirýär, wodorod peroksidiň emele gelmegini ýokarlandyrýar, endotel bejergisini saklaýar, angiogeneziň bozulmagyna, trombozyň ösmegine we aterosklerozyň döremegine sebäp bolýar (2-nji surat).
Witro gözleginde, gurşun konsentrasiýasy 0,14 - 8.2 μg / L bolan gurşawda 72 sagatlap ösdürilip ýetişdirilen endotel öýjükleriniň öýjük membranasynyň zeperlenmegine sebäp bolandygyny görkezdi (elektron mikroskopiýa skanirlemek arkaly göz ýaşlary ýa-da perforasiýalar). Bu gözleg, täze siňdirilen gurşunyň ýa-da gurşunyň süňkden gana gaýtadan girmeginiň endotel disfunksiýasyna sebäp bolup biljekdigini ultrastrukturaly subutnamalar bilen üpjün edýär, bu aterosklerotik lezýonlaryň tebigy taryhynda ýüze çykarylan iň irki üýtgeşiklikdir. Ortaça gan gurşun derejesi 27 μg / L bolan we ýürek-damar keselleriniň taryhy bolmadyk ulularyň wekilçilikli nusgasynda kesel seljermede, ganyň gurşun derejesi 10% ýokarlandy.
Gg-de, agyr koronar arteriýa kalsifikasiýasynyň ähtimallygy (ýagny, Agatston bal> 400 aralygy 0 [0 hasaplamany görkezmeýär] we has uly kalsifikasiýa aralygyny görkezýän has ýokary bal) 1,24 boldy (95% ynam aralygy 1.01 bilen 1.53).
Gurşun täsiri ýürek-damar kesellerinden ölüm üçin esasy töwekgelçilikdir. 1988-nji we 1994-nji ýyllar aralygynda NHANES gözlegine 14,000 amerikan ululary gatnaşdy we 19 ýyllap yzarlandy, şolardan 4,422 adam öldi. Bäş adamdan biri koronar ýürek keselinden ölýär. Beýleki töwekgelçilik faktorlary üçin düzülensoň, ganyň gurşun derejesiniň 10 göterimden 90 göterime çenli ýokarlanmagy koronar ýürek kesellerinden ölüm howpunyň iki esse ýokarlanmagy bilen baglanyşyklydyr. Leadürek-damar keselleriniň we koronar ýürek keselleriniň ölmek howpy gurşun derejesi 50 μg / L-den pes bolanda, anyk çäk ýok (3B we 3C suratlar). Gözlegçiler her ýyl dört milliondan gowrak ýürek-damar ölüminiň dowamly pes derejeli gurşun zäherlenmesi sebäpli bolýandygyna ynanýarlar. Bulardan 185,000 koronar ýürek keselinden öldi.
Gurşun täsiri koronar ýürek keselleriniň ölüminiň ilki ýokarlanyp, soňky asyrda düşmeginiň sebäplerinden biri bolup biler. Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda 20-nji asyryň birinji ýarymynda koronar ýürek keselleriniň ölüm derejesi 1968-nji ýylda iň ýokary derejä ýetdi we soňra yzygiderli azaldy. Indi 1968-nji ýyldaky iň ýokary derejesinden 70 göterim aşakda. Gurşunly benziniň gurşun täsiri koronar ýürek kesellerinden ölümiň azalmagy bilen baglanyşyklydyr (4-nji surat). 1988-1994-nji we 1999-2004-nji ýyllar aralygynda sekiz ýyla çenli dowam eden NHANES gözlegine gatnaşanlaryň arasynda koronar ýürek keselleriniň umumy azalmagynyň 25% -i ganyň gurşun derejesiniň peselmegi bilen baglanyşyklydy.
Gurşunly benzini taşlamagyň ilkinji ýyllarynda ABŞ-da ýokary gan basyşy ep-esli azaldy. 1976-njy we 1980-nji ýyllar aralygynda Amerikaly ulularyň 32 göteriminde ýokary gan basyşy bardy. 1988-1992-nji ýyllarda bu paý diňe 20% boldy. Adaty faktorlar (çilim çekmek, gan basyşynyň dermanlary, semizlik, hatda semiz adamlarda gan basyşyny ölçemek üçin ulanylýan çeňňegiň has uly göwrümi) gan basyşynyň peselmegini düşündirmeýär. Şeýle-de bolsa, ABŞ-da ganyň ortaça gurşun derejesi 1976-njy ýylda 130 μg / L-den 1994-nji ýylda 30 μg / L-e çenli azaldy we gurşun täsiriniň peselmeginiň gan basyşynyň peselmeginiň bir sebäbini görkezýär. Amerikaly hindi toparyny öz içine alýan Güýçli ýürek maşgalasynyň gözleginde ganyň gurşun derejesi ≥9 / g / L, sistolik gan basyşy ortaça 7,1 mm Hg (düzedilen baha) azaldy.
Gurşun täsiriniň ýürek-damar kesellerine edýän täsiri barada köp soraglar jogapsyz galýar. Gipertoniýa ýa-da ýürek-damar kesellerine sebäp bolmak üçin täsir etmegiň dowamlylygy doly düşünilmeýär, ýöne süňkde ölçenen uzak möhletli gurşun täsiriniň ganda ölçenýän gysga möhletli täsirinden has güýçli çaklaýyş güýji bar ýaly. Şeýle-de bolsa, gurşun täsirini azaltmak 1 ýyldan 2 ýyla çenli gan basyşyny we ýürek-damar kesellerinden ölüm howpuny peseldýär. NASCAR ýaryşyndan gurşun ýangyjyny gadagan edeninden bir ýyl soň, ýoluň golaýyndaky jemgyýetler has periferiýa jemgyýetleri bilen deňeşdirilende koronar ýürek keselleriniň ölüm derejesini ep-esli peseltdi. Netijede, gurşun derejesine 10 μg / L-den pes bolan adamlarda uzak möhletli ýürek-damar täsirlerini öwrenmek zerurlygy ýüze çykýar.
Beýleki zäherli himiki maddalaryň täsiriniň peselmegi koronar ýürek keselleriniň azalmagyna sebäp boldy. 1980-nji ýyldan 2000-nji ýyla çenli gurşunly benzini çykarmak, 51 şäherde bölejik maddalaryny azaldyp, ömrüň 15 göterim ýokarlanmagyna sebäp boldy. Çilim çekýänler az. 1970-nji ýylda Amerikaly ulularyň takmynan 37 göterimi çilim çekdi; 1990-njy ýyla çenli Amerikalylaryň diňe 25 göterimi çilim çekdi. Çilim çekýänler, ganyň gurşun derejesi çilim çekmeýänlere garanyňda ep-esli ýokarydyr. Howanyň hapalanmagynyň, temmäki tüssesiniň we koronar ýürek keselleriniň taryhy we häzirki täsirlerini ýok etmek kyn.
Koronar ýürek keseli dünýäde ölümiň esasy sebäbidir. On gowrak gözleg, gurşun täsiriniň koronar ýürek kesellerinden ölmek üçin esasy we köplenç ünsden düşürilýän töwekgelçilikdigini görkezdi. Meta-derňewde, Chowdhury we başgalar, ganyň gurşun derejesiniň ýokarlanmagy koronar ýürek keselleri üçin möhüm faktor bolup durýandygyny anykladylar. Geljekki sekiz gözlegde (jemi 91,779 gatnaşyjy bilen), iň ýokary kwintilde ganyň gurşun konsentrasiýasy bolan adamlarda iň pes kwintiliňkä garanyňda ölüm howply miokard infarkty, aýlaw operasiýasy ýa-da koronar ýürek keselinden ölüm howpy 85% ýokarydy. 2013-nji ýylda Daşky gurşawy goramak gullugy (EPA)
Gorag gullugy gurşun täsiriniň koronar ýürek keseli üçin töwekgelçilikdigini aýtdy; On ýyldan soň Amerikan ýürek birleşigi bu netijäni goldady.
Iş wagty: Noýabr-02-2024