Gandaky natriý, kaliý, kalsiý, bikarbonat we suwuklyk deňagramlylygy bedende fiziologiki funksiýalary saklamak üçin esas bolup durýar. Magniý ionynyň bozulmagy barada gözlegleriň ýetmezçiligi ýüze çykdy. 1980-nji ýyllarda magniý “unudylan elektrolit” hökmünde tanalýardy. Magniniň aýratyn kanallarynyň we daşaýjylarynyň tapylmagy, şeýle hem magniý gomeostazynyň fiziologiki we gormonal kadalaşdyrylyşyna düşünmek bilen adamlaryň magniýiň kliniki lukmançylykdaky ornuna düşünişi yzygiderli çuňlaşýar.
Magniý öýjükleriň işlemegi we saglygy üçin möhümdir. Magniý adatça Mg2 + görnüşinde bar we ösümliklerden başlap ýokary süýdemdirijilere çenli ähli organizmleriň öýjüklerinde bolýar. Magniý saglyk we ýaşaýyş üçin möhüm element, sebäbi öýjükli energiýa çeşmesi ATP-iň möhüm birleşmesi. Magniý esasan nukleotidler bilen baglanyşyk we fermentleriň işjeňligini kadalaşdyrmak arkaly öýjükleriň esasy fiziologiki proseslerine gatnaşýar. AThli ATPase reaksiýalary Mg2 + - ATP, şol sanda RNK we DNK funksiýalary bilen baglanyşykly reaksiýalary talap edýär. Magniý öýjüklerdäki ýüzlerçe ferment reaksiýalarynyň birleşdirijisidir. Mundan başga-da, magniý glýukoza, lipid we belok çalşygyny hem kadalaşdyrýar. Magniý nerw-damar funksiýasyny kadalaşdyrmak, ýürek ritmini, damar tonusyny, gormonlaryň bölünip çykmagyny we merkezi nerw ulgamynda N-metil-D-aspartatyň (NMDA) bölünip çykmagyna gatnaşýar. Magniý, öýjükli signallara gatnaşan ikinji habarçy we biologiki ulgamlaryň sirkad ritmine gözegçilik edýän sirkad ritm genlerini sazlaýjydyr.
Adam bedeninde takmynan 25 g magniý bar, esasan süňklerde we ýumşak dokumalarda saklanýar. Magniý möhüm öýjükli ion we kaliýden soň ikinji uly öýjükli kationdyr. Öýjüklerde magniýiň 90% -den 95% -i ATP, ADP, sitrat, beloklar we nuklein kislotalary bilen baglanyşýar, öýjükli magniýiň diňe 1% -den 5% -i erkin görnüşde bar. Öýjükli erkin magniý konsentrasiýasy 1,2-2,9 mg / dl (0,5-1,2 mmol / L), bu öýjükden daşary konsentrasiýa meňzeýär. Plazmada, aýlanýan magniýiň 30% -i esasan erkin ýag kislotalary arkaly beloklara baglanýar. Uzak möhletli ýokary derejeli erkin ýag kislotalary bolan näsaglarda, adatça, ýürek-damar we metabolik keseller töwekgelçiligine ters proporsional gan magniý konsentrasiýalary bolýar. Erkin ýag kislotalarynyň üýtgemegi, şeýle hem EGF, insulin we aldosteron derejeleri ganyň magniý derejesine täsir edip biler.
Magniniň üç esasy kadalaşdyryjy organy bar: içege (iýmit magniý siňdirilmegini kadalaşdyrýar), süňkler (magniý gidroksiapatit görnüşinde saklanýar) we böwrekler (peşew magniýiniň çykmagyny kadalaşdyrýar). Bu ulgamlar birleşdirilen we ýokary utgaşdyrylan bolup, içegäniň süňk böwrek okuny emele getirýär, magniniň siňdirilmegi, çalşylmagy we çykarylmagy üçin jogapkärdir. Magniý çalşygynyň deňagramsyzlygy patologiki we fiziologiki netijelere sebäp bolup biler
Magniý baý iýmitlere däne, noýba, hoz we gök gök önümler girýär (magniý hlorofiliň esasy düzüm bölegi). Iýmit magniýiniň takmynan 30% -den 40% içege siňýär. Siňdirişiň köpüsi, öýjükleriň arasyndaky berk çatryklary öz içine alýan passiw proses, öýjükli içege arkaly bolup geçýär. Uly içege, öýjükli TRPM6 we TRPM7 arkaly magniý siňdirişini inçe tertipläp biler. Içege TRPM7 geniniň hereketsiz bolmagy, magniniň, sinkiň we kalsiniň ýetmezçiligine sebäp bolup biler, bu bolsa irki ulalmagyna we doglandan soň ýaşamagyna zyýanlydyr. Magniniň siňdirilmegi dürli faktorlara, şol sanda magniý kabul edilmegine, içegäniň pH bahasyna, gormonlara (estrogen, insulin, EGF, FGF23 we paratiroid gormony [PTH]) we içege mikrobiotasyna täsir edýär.
Böwreklerde böwrek turbalary öýjükli we öýjükli ýollar arkaly magniý reabsorb edýär. Natriý we kalsiý ýaly ionlaryň köpüsinden tapawutlylykda, proksimal turbalarda diňe az mukdarda (20%) rezorbasiýa edilýär, magniniň köp bölegi (70%) Heinz aýlawynda reabsorbsiýa edilýär. Proksimal turbalarda we Heinz aýlawynyň gödek şahalarynda magniý reabsorbsiýasy esasan konsentrasiýa gradiýentleri we membrananyň potensialy bilen hereket edýär. Klaudin 16 we Klaudin 19 Heinz aýlawynyň galyň şahalarynda magniý kanallaryny emele getirýärler, Klaudin 10b bolsa epitel öýjükleriniň arasynda polo positiveitel içege naprýa .eniýesini emele getirmäge kömek edýär, magniý ionynyň reabsorbsiýasyny herekete getirýär. Distal turbalarda magneziý öýjügiň ujundaky TRPM6 we TRPM7 arkaly öýjükli reaborbsiýany (5% ~ 10%) inçe tertipleşdirýär we şeýlelik bilen peşew magniýiniň soňky çykmagyny kesgitleýär.
Magniý süňkleriň möhüm düzüm bölegi bolup, adam bedenindäki magniýiň 60% -i süňklerde saklanýar. Süňklerdäki çalşylýan magniý plazma fiziologiki konsentrasiýalaryny saklamak üçin dinamiki ätiýaçlyklary üpjün edýär. Magniý osteoblastlaryň we osteoklastlaryň işjeňligine täsir edip süňkleriň emele gelmegine kömek edýär. Magniý mukdaryny köpeltmek süňk minerallarynyň mukdaryny artdyryp, garrylyk döwründe döwükler we osteoporoz töwekgelçiligini azaldyp biler. Süňkleri bejermekde magniý goşa rol oýnaýar. Mationokançlygyň ýiti döwründe magniý TRPM7-iň makrofaglarda, magniý garaşly sitokiniň öndürilmeginde we süňkleriň emele gelmeginiň immun mikro-gurşawynda ösmegine kömek edip biler. Süňkleri bejermegiň giçki täzeleniş döwründe magniý osteogenezine täsir edip, gidroksiapatit ýagyşlaryny saklap biler. TRPM7 we magniý, damar süýümli myşsa öýjükleriniň osteogen fenotipe geçmegine täsir edip, damar kalsifikasiýasyna gatnaşýarlar.
Uly adamlarda adaty serum magniý konsentrasiýasy 1,7 ~ 2,4 mg / dl (0,7 ~ 1,0 mmol / L). Gipomagnesemi, 1,7 mg / dl-den pes serum magniý konsentrasiýasyna degişlidir. Serhet gipomagnesemi bilen kesellänleriň köpüsinde anyk alamatlar ýok. Zardyň magniý derejesi 1,5 mg / dl (0,6 mmol / L) -dan ýokary bolan hassalarda uzak möhletli magniý ýetmezçiliginiň bolmagy sebäpli, käbirleri gipomagnesemiýanyň aşaky çägini ýokarlandyrmagy teklip edýärler. Şeýle-de bolsa, bu dereje henizem jedelli we has kliniki tassyklamany talap edýär. Ilatyň 3% ~ 10% -inde gipomagnesemiýa bar, 2-nji görnüşli süýji keseli (10% ~ 30%) we hassahana ýerleşdirilen hassalar (10% ~ 60%) has ýokary, esasanam intensiw terapiýa bölüminde (ICU) hassalar, kesel derejesi 65% -den ýokary. Köp sanly gözleg gipomagnesemiýanyň ähli sebäplere görä ölüm we ýürek-damar keselleri bilen baglanyşykly ölüm howpunyň ýokarlanmagy bilen baglanyşyklydygyny görkezdi.
Gipomagnesemiýanyň kliniki ýüze çykmalarynda ukusyzlyk, myşsa spazmlary ýa-da iýmitlenmegiň ýeterlik bolmazlygy, aşgazan-içege ýitgileriniň ýokarlanmagy, böwrekleriň siňdirilmegi peselmegi ýa-da magniýiň daşyndan öýjükleriň içine paýlanmagy ýaly aýratyn alamatlar bar (3B surat). Gipomagnesemi, adatça gipokalsemiýa, gipokalemiýa we metabolik alkaloz ýaly beýleki elektrolit bozulmalary bilen bilelikde ýaşaýar. Şonuň üçin gipomagnesemiýa, esasanam, ganyň magniý derejesi yzygiderli ölçelmeýän kliniki ýagdaýlaryň köpüsinde ünsden düşürilip bilner. Diňe agyr gipomagnesemiýada (serum magniý <1,2 mg / dL [0,5 mmol / L]), adaty nerw-damar tolgunmasy (bilek topugynyň spazmlary, epilepsiýa we titremeler), ýürek-damar anormallikleri (aritmi we vazokonstriksiýa) we metabolik bozulmalar (insuline garşylyk we kıkyrdak kalsifikasiýasy) ýüze çykýar. Gipomagnesemi, esasanam gipokalemiýa bilen bilelikde magniýiň kliniki ähmiýetini görkezýän hassahana ýerleşdirilmegi we ölüm derejesi bilen baglanyşyklydyr.
Gandaky magniý mukdary 1% -den az bolup durýar, şonuň üçin gandaky magniý dokumadaky umumy magniý mukdaryny ygtybarly görkezip bilmeýär. Gözlegler, serum magneziýiniň konsentrasiýasy kadaly bolsa-da, öýjükli magniý mukdarynyň azalmagynyň mümkindigini görkezdi. Şonuň üçin diňe gandaky magniý düzümini göz öňünde tutman, iýmitlenýän magniý kabul etmegi we peşew ýitgisini göz öňünde tutman, kliniki magniý ýetmezçiligini peseldip biler.
Gipomagnesemi bolan näsaglar köplenç gipokalemiýa duçar bolýarlar. Düwürtik gipokalemiýa, adatça, magniý ýetmezçiligi bilen baglanyşyklydyr we diňe magniý derejesi kadaly ýagdaýa gelenden soň netijeli düzedilip bilner. Magniý ýetmezçiligi ýygnaýan kanallardan kaliý bölünip çykmagyna kömek edip, kaliý ýitgisini hasam güýçlendirip biler. Öýjükli magniý derejesiniň peselmegi Na + - K + - ATPase işjeňligini saklaýar we böwreklerden kaliýiň ýitmegine sebäp bolup, daşky medullary kaliý (ROMK) kanallarynyň açylmagyny ýokarlandyrýar. Magniý bilen kaliýiň özara täsiri natriý hloridiň daşaýjysyny (NCC) işjeňleşdirmegi hem öz içine alýar we şeýlelik bilen natriý reaborbsiýasyny öňe sürýär. Magniý ýetmezçiligi, neýron prekursor öýjüginiň ösüşini kadalaşdyrýan we gipokalemiýa arkaly NCC işjeňleşmeginiň öňüni alýan NEDD4-2 atly E3 ubiquitin belok ligasy arkaly NCC bolçulygyny azaldar. NCC-ni yzygiderli kadalaşdyrmak gipomagnesemiýada distal Na + transportyny güýçlendirip, peşew kaliýiniň çykmagyna we gipokalemiýa sebäp bolup biler.
Gipokalsemiýa gipomagnesemi bolan näsaglarda hem bolýar. Magniý ýetmezçiligi paratiroid gormonynyň (PTH) bölünip çykmagyna päsgel berip, böwrekleriň PTH duýgurlygyny peseldip biler. PTH derejesiniň peselmegi böwrek kalsiniň reaborbsiýasyny azaldyp, peşew kalsiniň bölünip çykmagyny ýokarlandyryp biler we netijede gipokalsemiýa sebäp bolup biler. Gipomagnesemi sebäpli ýüze çykýan gipokalsemiýa sebäpli, gipoparatiroidizm, ganyň magniý derejesi kadaly ýagdaýa gelmese, düzetmek kyn.
Serumyň umumy magneziý ölçegi, kliniki tejribede magniý mukdaryny kesgitlemegiň adaty usulydyr. Magniniň düzümindäki gysga möhletli üýtgeşmelere çalt baha berip biler, ýöne bedende umumy magniý mukdaryny peseldip biler. Endogen faktorlar (gipoalbuminemiýa ýaly) we ekzogen faktorlar (mysal üçin gemoliz we EDTA ýaly antikoagulyantlar) magniýiň ölçeg bahasyna täsir edip biler we gan synaglarynyň netijelerini düşündirende bu faktorlary göz öňünde tutmalydyr. Serum ionlaşdyrylan magniý hem ölçenilip bilner, ýöne kliniki amaly entek belli däl.
Gipomagnesemi anyklanda, sebäbini adatça näsagyň lukmançylyk taryhyna esaslanyp kesgitläp bolýar. Şeýle-de bolsa, düýp esasy sebäp ýok bolsa, magniý ýitgisiniň böwrek ýa-da aşgazan-içege ulgamlaryndan döreýändigini ýa-da 24 sagat magniý çykarylyşy, magniý çykarylyşy we magniý ýük synagy ýaly anyklaýyş usullaryny ulanmaly.
Magniý goşundylary gipomagnesemi bejermek üçin esas bolup durýar. Şeýle-de bolsa, häzirki wagtda gipomagnesemi üçin anyk bejeriş görkezmesi ýok; Şonuň üçin bejeriş usuly esasan kliniki alamatlaryň agyrlygyna baglydyr. Ildumşak gipomagnesemi agyz goşundylary bilen bejermek mümkin. Bazarda köp mukdarda magniý taýýarlyklary bar, hersiniň siňdiriş derejesi dürli. Organiki duzlar (magniý sitrat, magniý aspartat, magniý glisin, magniý glýukonat we magniý laktat ýaly) organiki däl duzlara (magniý hlorid, magniý karbonat we magniý oksidi ýaly) adam bedeni tarapyndan has aňsat siňýär. Agyz magniý goşundylarynyň umumy täsiri, içgeçme bolup, agyz magniýiniň goşulmagy üçin kynçylyk döredýär.
Çekişme ýagdaýlary üçin goşmaça derman bejergisi zerur bolup biler. Adaty böwrek funksiýasy bolan näsaglar üçin aminofenidat ýa-da triaminofenidat bilen epitel natriý kanallaryny saklamak serum magniý derejesini ýokarlandyryp biler. Beýleki potensial strategiýalar, esasanam süýji keseli bolan serum magniý derejesini ýokarlandyrmak üçin SGLT2 ingibitorlaryny ulanmagy öz içine alýar. Bu täsirleriň mehanizmleri entek düşnükli däl, ýöne glomerulýar süzgüç derejesiniň peselmegi we böwrek turbalarynyň reabsorbsiýasynyň ýokarlanmagy bilen baglanyşykly bolup biler. Gysga içege sindromy, el we aýak tutgaýlary ýa-da epilepsiýa ýaly, şeýle hem aritmi, gipokalemiýa we gipokalsemiýa sebäpli ýüze çykýan gemodinamiki durnuksyzlygy bolan agyz magniý goşundy bejergisinde netijesiz gipomagnesemi bolan näsaglar üçin damar bejergisi ulanylmalydyr. PPI sebäpli ýüze çykýan gipomagnesemi, inulini dilden kabul etmek arkaly gowulaşyp biler we onuň mehanizmi içege mikrobiotasynyň üýtgemegi bilen baglanyşykly bolup biler.
Magniý kliniki diagnoz we bejergide möhüm, ýöne köplenç ünsden düşýän elektrolitdir. Adaty elektrolit hökmünde seýrek synag edilýär. Gipomagnesemiýanyň adatça alamatlary ýok. Bedende magniý balansyny kadalaşdyrmagyň takyk mehanizmi entek aýdyň bolmasa-da, böwrekleriň magniý gaýtadan işleýän mehanizmini öwrenmekde öňegidişlik gazanyldy. Köp dermanlar gipomagnesemiýa sebäp bolup biler. Gipomagnesemi hassahana ýerleşdirilen hassalaryň arasynda köp bolýar we ICU-nyň uzak wagtlap galmagy üçin töwekgelçilik faktorydyr. Gipomagnesemi organiki duz preparatlary görnüşinde düzetmeli. Magniniň saglyk we kesellerdäki orny barada çözülmeli köp syr bar bolsa-da, bu ugurda köp ösüş gazanyldy we kliniki lukmanlar magniýiň kliniki lukmançylykdaky ähmiýetine has köp üns bermelidirler.
Iş wagty: Iýun-08-2024



